Iva Radivojević

Vepra e re e Radivojeviqit e prodhuar për Ekspozitën Ndërkombëtare Gjon Mili sillet rreth Zorës, perëndeshës sllave të agimit, emri i së cilës shfaqet në forma të ndryshme në folklorin sllav. Zora mishëron identitetin njëjës dhe shumës. Ajo shfaqet ose si një figurë ose si një treshe motrash që përfaqësojnë lindjen, mesditën dhe perëndimin e diellit - të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen. Së bashku, ata janë roje të kohës.

Në titullin e veprës, ajo së pari evokohet nëpërmjet atributeve të saj qiellore: Danica, e njohur edhe si Ylli i Mëngjesit. Zora thuhet se banon në Pallatin e Diellit, duke mbretëruar mbi kozmosin. Në momentet e betejës, ajo besohet se ul shaminë e saj, duke i mbrojtur luftëtarët e favorizuar nga dëmtimi. Më pas ajo prezantohet si gjyshja e Radivojevićit, Dragica, të cilën artistja e xhiroi në Zagreb një dekadë më parë. Dragica, i cila ndërroi jetë në maj 2024, ringjallet si një nga Zorat, duke e mbushur veprën me një rezonancë thellësisht personale dhe mitologjike. Avatari i saj i fundit, Duška, është emri i parë i një gruaje, i zakonshëm në Ballkan. Në anglisht, mund të përkthehet në shpirt ose frymë.

Imazhet e Radivojevićit e pozicionojnë Zorën si figurën qendrore, që kryeson gratë luftëtare bashkëkohore dhe jetën e tyre të përditshme. Filmi i saj i ri udhëton nëpër peizazhe të ndryshme - me varkë, tren dhe makinë - duke ndaluar periodikisht për t'u fokusuar te gratë e përfshira në aktivitetet e përditshme. Këto vignette kapin momente intime: një shoqe që palos rrobat gjatë natës, një grua e re në ditën e saj të dasmës, një që e mendon perëndimin e diellit, një duke kërcyer ose një shoqe shtatzënë që zhytet në ujë për të notuar. Duke huazuar figurën stërgjyshore të Zorës, Radivojević bashkon luftëtaret e lashta dhe ato bashkëkohore.